Kuazikristaller ve yüzeyleri.

Mehmet Erbudak, ETHZ, 8093 Zürich, İsviçre

Kuazikristaller  genelde  3  değişik  metal  bileşkeden  oluşan  alaşımlardır. Adları, alışılmamış yapı özelliklerinden gelir:  madde içinde olduğu gibi yüzeylerinde de 5li veya 10lu yönlenme düzeninde atom dağılımlarından oluşurlar; böylece kristallerde gözlenen öteleme simetrisinden yoksundurlar.

Bu  nedenle  bir  kuazikristal  ile  kristalin  birleştiği  arakesitlerde  yapılar uyuşmaz.  Deneysel gözlemlere göre,  kuazikristal yüzeylerinde büyüyen metallerin atom dağılımları, birinci tabaka oluşana kadar (sol şekil) kuazikristal yapıyla  uyum  içindedir.   Metal  tabaka  kalınlştıkça,  kendi  kristal  yapısına dönmeğe çalışır, kristalleşir. Ancak  kristal-kuazikristal  uyum,  uzak  erimli olamaz; kalınlaşan metal tabaka yaklaşık 30 nm çapında ve birbirlerine göre 72◦   dönmüş  5  değişik  grup  kristal  adacık  yaratarak  parçalanır.   Adacıklar kendi  içlerinde  kuasiperiyodik  dağılım  sergilerler.   Sağ şekildeki 10 adacık ikişer ikişer aynıdır.

Bu  yöntemle  nanometrik  boylarda  kuantum  yapıları  oluşturulmuş  olur. Bunlar,  bir  sonraki  deneyler  için  üzerlerinde  büyütülen,  örneğin,  manyetik yapılar için doğal hazırlanmış bir alttaşı görevi görür.