28 Mayıs – 15 Haziran 2013 günleri arasında Taksim Gezi Parkı’nda ortaya
çıkan olaylar zinciri ve onların Türkiye’nin 79 ilinde doğurmuş olduğu tepkiler
birbirine tamamen zıt iki açıklama çabasına yol açtı. Bunlardan birisi bu olayların
melun güçler tarafından demokratik oyla seçilen bir hükümeti yasal olmayan
yollarla devirmek için düzenlenen belki iç, belki dış mihrakların, belki de ortaklaşa
olarak tezgahladıkları bir oyun olarak takdim etti. Bir diğer yaklaşım ise bu
gelişmeleri üst statü gruplarını gecikmiş demokratikleşmesi ve demokrasi talebi
olarak kabul etti. Bu iki baskın görüşün yanısıra laikliğin korunması, Atatürk’e sahip
çıkma, çevrecilik v.b. bir dizi başka almaşık da dile getirildi. Bu kadar değişik
önermeler karşısında biz hangi nedenlerin 28 …

Gezi olayları diye adlandıracağımız, halen de devam eden, muhtemelen farklı
görünümlerde tekrar alevlenecek hareket tabii ki Türkiye’nin ve İstanbul’un özel
şartlarında doğmuştur. Bu bağlamın dışında bütün boyutlarıyla anlaşılması
herhalde imkansızdır; fakat Gezi olaylarını belli bir kuramsal çerçeveye yerleştirmek,
yani dünyanın farklı coğrafyalarında ve tarih içinde farklı dönemlerde ortaya çıkmış
ve incelenmiş hareketlerle benzerliğini öne çıkarmak olaylara daha geniş bir
perspektifle bakmaya imkan sağlayacaktır. Kanımca kullanılabilecek kavramsal
çerçeveler içinde özellikle bir tanesi dünya-tarihsel ekseni ön plana çıkarma
açısından daha açıklayıcı olabilir.

Yazıyı indirmek için tıklayınız.