13 Mayıs 2014 Salı günü Soma Maden Ocakları’ndaki faciada 300’ün üzerinde vatandaşımız tahliye edilebildi, sayısı 300’e yaklaşan vatandaşımız ise hayatını kaybetti; Bilim Akademisi olarak ailelerine sabır diliyoruz. Başımız sağ olsun.
Bu hazin olayla sarsıldığımız bugün, bir taraftan zor şartlar altında hayatlarını kazanmaya çalışan ailelere destek olmaya ve yaraları sarmaya çalışmak, diğer taraftan da bir daha böyle durumlarla karşılaşmamak için her zamanki gibi öncelikle aklın ve bilimin önderliğine ihtiyacımız var.
18. yüzyıldaki Sanayi Devrimiyle birlikte gittikçe artan Dünya kömür üretiminin çoğunu gerçekleştiren ABD ve Çin gibi ülkelerde 2008 yılında üretilen milyon ton kömür başına ölüm sayısı Çin’de 1,27 ve ABD’de 0.02 iken, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK)’nda 4,41, Türkiye’deki özel sektörde ise 11,50 olmasının [1] altında yatan sebepler kaza ile açıklanamaz.
Sanayi Devrimi’nin başladığı yer kabul edilen İngiltere’de kömür madenlerindeki kazaları önlemek amacıyla 1800’lü yıllardan beri hem bilimsel hem hukuki çalışmalar yapılmış [2], 1807’de hava pompası (John Buddle), 1815’te ise “Madencinin Dostu” olarak bilinen emniyet lambası (Sir Humphrey Davy) geliştirilmiştir. Bunlara rağmen bir sene 349 ölüm olması üzerine 1842 yılında İngiliz Parlamentosu “Madenci Raporu” hazırlayarak kömür madenciliğinin durumunu gündeme taşımış, yine aynı yılda 1842 Madenler Yasası yürürlüğe sokulmuştur. Hukuki düzenlemelerin yanında teknolojinin de gelişmesiyle artık dünyada maden kazaları 1900 veya 1960 ta olduğu gibi yüzlerce ölümle sonuçlanmıyor.
2014 yılında ülkemizde bu elim olayın yaşanmış olması sadece bir “kaza” olarak olarak ve “işin gereği, normal bir durum” denilerek geçiştirilemez. Bunlar hep bilime ve hukuka verilen önemin giderek azalması ve gün geçtikçe her sektörden emekçinin hayatının değersizleştirilmesinin bir sonucudur.
Türkiye Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 1995 tarihli 176 numaralı “Madenlerde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi”ni [3] halâ imzalamamıştır. Bu sözleşmenin imzalanmasını, TBMM tarafından onaylanmasını ve gerçekten uygulanmasını bekliyoruz.
Bilim Akademisi olarak bilimin ışığında tüm vatandaşlarımız için can güvenliğini sağlayan düzenlemelerin ivedi olarak hayata geçmesini, insan hakları ve hukukun, bilim ve teknolojinin gereklerinin akılla, dürüstlükle, şeffaf ve titiz şekilde uygulanmasını istiyoruz.
Bilim Akademisi Yönetim Kurulu
Bilim Akademisi son facia ile ilgili iş güvenliği ve teknik konulardaki bilgi ve raporları web sitesinde yayınlamaktadır. Uzmanları, meslek kuruluşlarını, sendikaları raporlarını bize ulaştırmaya çağırıyoruz.
Kaynakça
[1] Selin Arslanhan ve Hüseyin Ekrem Cünedioğlu, “Madenlerde Yaşanan İş Kazaları ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme”, TEPAV Değerlendirme Notu, 2010, Alındığı adres: http://bilimakademisi.org/wp-content/uploads/2014/05/1279030826-2.Madenlerde_Yasanan_Is_Kazalari_ve_Sonuclari_Uzerine_Bir_Degerlendirme.pdf
[2] Coal Mines in the Industrial Revolution, Alındığı adres: http://bilimakademisi.org/wp-content/uploads/2014/05/Coal-Mines-in-the-Industrial-Revolution.pdf
[3] Internaitonal Labour Organization C176-Safety and Health in Mines Convention, Alındığı adres: http://bilimakademisi.org/wp-content/uploads/2014/05/Convention-C176-Safety-and-Health-in-Mines-Convention-1995-No.pdf
